اقتصاد ايران و هدفمندكردن يارانه ها (مقاله)

* درج مقاله به منزله تاييد نظرات نويسنده از سوي وبلاگ نمي باشد.

مقدمه :

بحثی را که این روزها در تب و تاب حوادث پس از انتخابات 22 خرداد 88 گم شده است، مبحث اقتصاد و اثر آن بر زندگی روزمره است. در اوج تبلیغات انتخاباتی بحث نرخ تورم ، نرخ بیکاری ، نرخ تورم نقطه به نقطه ( که رئیس دولت نهم برای اولین بار آن را به جامعه عرضه کرد ) ، بحث جدیدتری به خانه ها آمد و آن معرفی ضریب شاخص فلاکت توسط محسن رضائی یکی از چهار کاندیدای انتخابات دهم بود.

وی برای مقابله با تکذیب وجود تورم و بیکاری ابتدا محاسبه ی تورم نقطه به نقطه را برای نشان دادن وضعیت مطلوب در جامعه زیر سوال برد و با تعریف واضح نرخ تورم سالیانه این نکته را نیز متذکر شد که تغییر در افزایش حقوق و پرداخت های معوقه باعث بهبود شاخص نرخ تورم نقطه به نقطه شده و این نیز یک حرکت حساب شده ی سیاسی است. سپس ضریب شاخص فلاکت را شرح داده و نقاط تاریک اقتصاد ایران را برشمرد.

اکنون فارغ از جنجال های سیاسی به تعریف ضریب شاخص فلاکت و میزان آن در ایران از سال 76 تا 87 پرداخته می شود.

ضریب شاخص تورم از مجموع نرخ بیکاری و نرخ تورم بدست می آید . رشد همزمان بیکاری و تورم در اقتصاد کشور نشان‌دهنده شرایط رکود تورمی است و روند رشد سریع شاخص فلاکت نیز گویای همین وضعیت است. در مقاله ی زیر ابتدا تعاریف رکود تورمی یا بیماری هلندی و ضریب شاخص فلاکت مطرح و سپس بر اساس آمار رسمی شاخص فلاکت در ایران نشان داده خواهد شد

 

رکود تورمی یا بیماری هلندی

معمولاً در شرایطی که بعد از جهش قیمت‌های نفت در اقتصادهای نفتی رخ می‌دهداین است که در ابتدا با تزریق درآمدهای نفتی در دوره کوتاهی در اثر رشد تولید، تورم کاهش پیدا می‌کند ولی در ادامه ی تزریق ، با افزایش حجم پایه پولی ، شاهد افت تولید و افزایش دامنه رکود خواهیم بود زیرا در شرایطی که درآمدهای نفتی تزریق می‌شود و سیاست تثبیت نرخ ارز نیز در اقتصاد توسط دولت در حال اجراست در واقع قیمت کالاهای وارداتی را در کشور کاهش می‌دهیم و این مسئله به کاهش تولید داخلی و رشد رکود منتهی شده در عمل بلافاصله بعد از کاهش مقطعی ایجاد شده در تورم شاهد رشد شدید این شاخص در اقتصاد بوده و همراه آن رکود نیز بالا می‌رود که به این وضعیت بیماری هلندی نیز گفته می‌شود و در اقتصاد ایران شاهد این وضعیت هستیم ودر واقع روند رو به رشد شاخص فلاکت که برگرفته از جمع دو نرخ تورم و بیکاری است نشان‌دهنده حاکمیت رکود سنگین تورمی بر اقتصاد ایران است.

شاخص فلاکت (Misery index)

یک نشانگر اقتصادی است که توسط اقتصاددان آرتور اکان تبیین شده ٬ روش محاسبه این شاخص بسیار ساده و مبتنی بر حاصل جمع دو شاخص اصلی یعنی نرخ بیکاری و نرخ تورم است . به این معنا که تورم فزاینده در کنار بیکاری رو به افزایش برای یک کشور، هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی در بر خواهد داشت. این شاخص شامل تولید ناخالص داخلی ونرخ سود بانکی نمی شود.

برخی اقتصاددانان معتقدند که شاخص فلاکت رابطه مستقیمی با جرم و جنایت در جامعه دارد و روند تغییر این شاخص با فاصله حدود یک سال در شاخص جرم و جنایت تاثیر می‌گذارد. در مقابل شاخص فلاکت، شاخص ناامیدی است که به اثر شاخص سهام بر نرخ خودکشی دلالت دارد وقفه زمانی کوتاهتری میان دو نرخ را در نظر می‌گیرد.

لازم به یادآوری است که شاخص فلاکت برای نخستین بار در جهان توسط جیمی کارتر کاندیدای ریاست جمهوری سال ۱۹۷۶ ایالات متحده در رقابت‌ها،

مورد اشاره قرار گرفت که آن زمان حدود ۱۴ درصد بود. کارتر گفته بود که

کسی که موجب چنین رقم بالائی از فلاکت است حتی حق خواستن رای و

رئیس جمهور شدن را هم ندارد.

الف : نرخ بیکاری در ایران

در کشور ما متولی اعلام نرخ بیکاری، مرکز آمار ایران است که اطلاعات مربوط به نرخ اشتغال و بیکاری را به صورت سه ماه یکبار محاسبه و اعلام می‌کند، گو اینکه در مقاطعی از زمان این نرخ در برخی از فصول اعلام نشده است. نرخ بیکاری در ایران از 1/13 درصد درسال 76 تا سال ۸۰ روند صعودی به خود گرفت اما از آن سال تا کنون نرخ بیکاری روند رو به کاهشی داشته است.

ب : نرخ تورم در ایران

جهت جمع‌آوری اطلاعات مربوط به نرخ تورم به آمارهای اقتصادی بانک مرکزی در زمینه شاخص تورم به عنوان تنها متولی رسمی محاسبه و اعلام نرخ تورم مراجعه می شود. نرخ تورم به کار رفته در این محاسبه بر مبنای ۱۲ ماه یا سالانه است که برای هر فصل عدد آن محاسبه می‌شود. کمترین ارقام این شاخص مربوط به سال ۸۴ و نیمه اول سال ۸۵ می‌باشد و بالاترین ارقام این شاخص مربوط به سال ۸۷ است.

آماری که بانک مرکزی اعلام کرده است این است که در سال 1384 تورم 10.4 و در سال 85 تورم به 11.9 و در سال 86 تورم به 18.4 و در سال 87 تورم به 25.4 رسیده است .

ضریب شاخص فلاکت در ایران:

شاخص فلاکت در سال 1376 و ابتدای دولت اول سید محمد خاتمی 4/30 درصد بوده و این شاخص با روند نزولی خود در پایان دور دوم ریاست جمهوری ایشان به 9/21 درصد می رسد.

در سال ۸۴ و با روی کار آمدن دولت نهم شاخص فلاکت دوباره روند صعودی را پیش می گیرد و حتی از اوج شاخص در سال 76 نیز فراتر میرود و در سه ماهه اول سال 87 به بالاترین حد خود طی هشت سال گذشته یعنی رقم 9/35 درصد می‌رسد.

روندی صعودی داشته است در حالی که این شاخص از سال 76 به بعد روند کاهشی پیدا کرده بود.

با تعاریف یاد شده هر درصد از کاهش یا افزایش این شاخص بیانگر وضعیت عمومی اقتصاد ایران است. ونگرانی های اقتصاد دانان برای سال آتی بیش از حد تصور است.

طرح هدفمند کردن یارانه ها نیز ٬ هرچند در دراز مدت اثر مثبتی بر اقتصاد ایران دارد ٬ اما در کوتاه مدت فشار مضاعفی را بر جامعه وارد خواهد کرد. (۷۱۲۲۱ )

منابع :

تابناک - ویکی پدیا و سایر سایت های اینترنتی

مهندس مهدي حلاجيان

ادامه مطلب

پیامهایی به مناسبت ولادت حضرت محمد(ص))

پیامهایی به مناسبت ولادت حضرت محمد(ص)

ستاره حجاز

سالها بود که زمین در حسرت باران حیاتبخشی می سوخت و درمان تشنگی، سیاهی و تیرگی خود را از آسمان آبی انتظار داشت. سالها بود که زمین به کویر خشک تعصبات و عقاید باطل و مرداب خرافات، تبدیل شده بود که ناگاه در شبی فراموش نشدنی، باران رحمت الهی شروع به باریدن کرد و زمین تشنه را سیراب ساخت و گُلی زیبا، بنام محمد مصطفی(ص) در کویر حجاز، شکوفا شد. تولد او، عطر دل انگیز ایمان را به مشام مشتاقان رساند و چشمه های جوشان معرفت را در سینه ها، جاری ساخت.

آری با تولد او، کویر جهل و تعصب به بوستان مِهر و تفکر تبدیل شد. آن پیام آور الهی، در شهر مقدس مکّه و در خانواده ای مؤمن و خداپرست، در شب 17 ربیع الاول به دنیا آمد و جهانِ هستی را با وجود مبارک خود، منوّر کرد.

اتفاقات شگرف

آن شب آسمان مکّه ستاره باران شده بود و ساکنان عرش ملکوت برای تحویل دادن امانت خود به زمین آمده بودند. در همان زمان کنگره های کاخ کسری فرو ریخت و آتشکده های فارس به خاموشی گرائید و پی آمد این تولد شیاطین و طاغوت ها گریختند و بت های جاهلی یکی پس از دیگری سقوط کردند. نور ایمان به سراسر دنیا تابید و پیام اسلام در قلب ها نفوذ کرد و بشر از چنگال ظلم و جهل، نجات یافت.

شعرهای غیبی

یکی از معجزات رسول خدا(ص) این است که هنگام تولد آن حضرت، اشعار بسیار زیبایی از طرف گویندگان نامعلومی خوانده شده است و سبب هدایت بسیاری از مردم شده است. اکنون به ذکر چند نمونه از این اشعار غیبی و آسمانی می پردازیم:

هنگام ولادت حضرت محمد(ص)، آمنه مادر ایشان اشعاری را شنید که خواننده آن معلوم نبود. آن اشعار این گونه آغاز شده بود: «درود خدا و همه بندگان صالح، بر چراغ فروزان عالم هستی باد. او محمد مصطفی(ص) بهترین مردم است. هاله ای از پاکی احاطه اش کرده و زینت بخش و گزیده بشریت است. تا نسیم مشرق زمین بر چهره گل می زند و کبوتران نغمه عشق به گوش هم می سرایند، بر او رحمت خدا باد.»

شخصی به نام «ورقه» می گوید: در شب تولد رسول خدا(ص) در کنار بت بزرگ قبیله خود نشسته بودم و مشغول دعا کردن بودم که ناگهان صدایی را شنیدم. در کمال تعجب دیدم که بت به سخن آمده و می گوید: «رسول خدا، متولد شد و دیگر پادشاهان به خواری افتادند و گمراهی و بت پرستی و شرک از ساحت بشریت زدوده گشت» پس از خواندن این اشعار، بت بزرگ سقوط کرده و تکه تکه شد.

عزّت

سیره پیامبر اسلام، سیره عزّت در زندگی بود. در طول زندگی سراسر جهاد و مبارزه خود، همیشه عزیز بود و شکست ناپذیر. او عزت را در تقوای الهی می دانست و می فرمود: «هر کس می خواهد با عزت ترین مردم باشد، باید تقوای الهی پیشه کند».

صبر و استقامت

نبی اکرم(ص) سمبل صبر و استقامت است. ایشان در تمام مدت تبلیغ دین اسلام، با دشمنی ها و آزارهای مشرکان روبرو بود ولی هیچگاه ناشکیبا و ناراضی نشدند.

صبر، مادر تمام کمالات معنوی می باشد. به همین دلیل است که وقتی خداوند، می خواهد به پیامبرش هدیه ای بدهد، صبر و تبعات آن را هدیه می دهد. چنانکه در حدیث امام صادق(ع) آمده است که پیامبر فرمود: «جبرئیل به نزد من آمد و گفت: ای رسول خدا، پروردگار مرا با هدیه ای به سوی تو فرستاده که چنین هدیه ای را به کسی قبل از تو نداده است. پیامبر سؤال کردند که آن هدیه چیست؟ گفت: صبر و نیکوتر از آن، پرسیدند و آن چیست؟ گفت: رضا [که خود محصول صبر است] و بهتر از آن. پرسیدند آن چیست؟ گفت: زهد و بهتر از آن. گفتند و آن چیست؟ پاسخ داد: اخلاص و بهتر از آن و...» به راستی که صبر، سرچشمه تمام فضایل معنوی است.

نظم و انضباط

رسول اکرم(ص) الگو و اسوه نظم در زندگی بودند. نظمی دقیق و الهی بر همه شؤون و رفتار ایشان حاکم بود و در تمام مراحل زندگی ایشان، عینیت داشت.

پیامبر اسلام(ص) همیشه یاران خود را به نظم در کارها دعوت می فرمودند و خود برای آنان الگویی تمام بودند. در مسجدالنبی، چند ستون وجود داشت که رسول خدا(ص) کنار هر یک که می نشست، معنایی خاص داشت و مسلمانان می دانستند که هنگام چه کاری است. ستونی، خاص مردم. ستونی برای خلوت و ستونی برای شور و مشورت و تصمیم گیری و بهمین ترتیب سایر ستونها.

عدم تکلف

زندگی نبی اکرم بر عدم تکلف استوار بود و این اصل مهم اسلامی، از افتخارات دین مبین ما است. ظاهر و باطن ایشان یکی بود. خود را، همان گونه که بودند نشان می دادند. به هیچ وجه ظاهرسازی نمی کردند و می فرمودند: «من و امتم از تکلف به دور هستیم. من اهل تکلف را دوست نمی دارم».

امیر المؤمنین(ع) می فرماید: «روزی عده ای از اصحاب به پیامبر(ص) گفتند: یا رسول اللّه اگر به دین اسلام گرویدن را به بعضی از مردم اجبار کنی، مطمئنا آنان به اسلام می گروند و تعداد ما مسلمانان خیلی زیاد خواهد شد. پیامبر در پاسخ فرمود: من آن چنان نیستم که به دیدار خداوند بروم در حالی که دستوری را بدهم که بدعت در دین الهی باشد و من اهل تکلف نیستم.»

آزادگی

سیره پیامبر اکرم، سیره حریّت و آزادگی است. هدف از بعثت ایشان، آزاد کردن انسان از زنجیرهایِ شرک و ظلم است و رسالت ایشان، تربیت انسان های آزاداندیش و جوانمرد است. پیامبر گرامی در انجام این مهمّ، از جان و دل مایه گذاشت و شاگردان مکتب والای ایشان، هر کدام سرمشق و الگوی آزاد مردان جهان هستند.

ویژگیهای حضرت محمد(ص)

رسول خدا هرگز مسلمانی را لعنت نکردند و هرگز کینه کسی را به دل نگرفتند و در مسایل شخصی از کسی انتقام جویی ننمودند. ایشان همه بدی ها و آزارهای مشرکان را تحمل می کردند و خشمگین نمی شدند. عفو و گذشت آن حضرت، تا آنجا بود که در کلیه مسائلی که جزو «حدود الله» نبود و برای آن حدّ معین نشده بود، گذشت می کردند. از ابن عباس نقل شده است که پیامبر(ص) در امور خیر، بخشنده ترین مردم بودند و در ماه مبارک رمضان که جبرئیل را ملاقات می کردند، بخشنده تر می شدند و در امور خیر از نسیم هم بخشنده تر می شدند. ایشان در طول زندگی خود، همواره در راه صدق و راستی بودند و هرگز به مکر و حیله روی نیاوردند و درس آزادمردی و آزاد اندیشی را به بشریت عرضه کردند.

تفکر و تدبّر

زندگی رسول خدا(ص) بر تفکر و تدبّر استوار بود و هیچ کاری را بدون تفکر، انجام نمی داد.

رسول الله به تمام اصحاب خود نیز توصیه می کرد که در رابطه با دین خود تفکر کنند و بدون فکر، حرفی نزنند و کاری انجام ندهند و همیشه به سرانجام کار بیندیشند و این کار را سرلوحه زندگی خود قرار دهند. ایشان در وصیت خود به حضرت علی(ع) می فرمایند: «هیچ عبادتی مانند تفکر، ارزشمند نیست.»

تواضع و فروتنی

یکی از برجسته ترین صفات رسول خدا(ص) تواضع و فروتنی بود. ایشان با این که در اوج مقامات معنوی و الهی بودند اما مانند یک انسان معمولی بدون تشریفات و تجملات زندگی می کردند و در مقابل مردم متواضع بودند و هیچگاه از روی غرور و تکبر صحبت نمی کردند. ایشان کارهای شخصی خود را به تنهایی انجام می دادند و برای کمک به فقراء و محرومین به یاری شان می شتافتند.

شجاعت و رشادت

رسول اکرم(ص) در میدان کارزار و در مقابل دشمنان اسلام، مردانه می جنگیدند و با رشادت و شجاعت از کیان اسلام دفاع می کردند. حضرت علی(ع) می فرمایند: «در روز جنگ بدر، من به پیامبر پناه بردم. در حالی که ایشان نزدیک تر از من به دشمن بودند ولی چنان با اراده و استوار بودند که گویی اصلاً در میدانِ جنگ دشمن نیست». حضرت رسول(ص)، در طول سال های مبارزه خود، همیشه قوت قلب و پناه مسلمانان بودند و دشمنان همیشه از هیبت ایشان در ترس به سر می بردند.

سخاوت و بخشش

رسول خدا(ص) در زمان خود سخی ترین و بخشنده ترین فرد بودند. همگان به این امر اعتراف می کردند که رسول اکرم(ص) هیچگاه به اندوختن مال و ثروت نمی پرداختند و هیچ وقت دینار و درهم پیش ایشان نمی ماند و همه را به مردم نیازمند می دادند و در همه موارد، فقرا را بر خود ترجیح می دادند. هر کس که نیازی داشت، رسول خدا شخصا به سراغ او می رفتند و نیازش را برطرف می ساختند و هیچگاه برای این کار خود بر سر آنها منّت نمی گذاشتند.

خوشرویی و رضایت

رسول اکرم(ص) همیشه گشاده رو و خنده رو بودند و هیچگاه در پیش مردم اخم نمی کردند و عصبانی نمی شدند. ایشان کینه کسی را به دل نمی گرفتند و آزار و اذیّت مشرکان و بت پرستان را تحمل می کردند و خم به ابرو نمی آوردند. همین برخورد ایشان باعث شد که بسیاری از مشرکان و بت پرستان از کردار زشت خود دست برداشته و به دین اسلام بگروند و در حلقه یاران واقعی حضرت در بیایند.

خوشرویی ایشان باعث می شد که همگان حضرت را دوست داشته و به حرفهای ایشان توجه نمایند و مهرشان را به دل گیرند. ایشان در طول عمر خود هیچگاه به کسی دشنام ندادند و حرف درشتی به کسی نزدند.

مسواک کردن

رسول اکرم(ص) به نظافت دهان و دندان خود فوق العاده اهمیت می دادند و هر شب سه مرتبه مسواک می کردند. ایشان قبل از خواب و قبل از شروع به نماز و بعد از شام مسواک می زدند و می فرمودند: «من کراهت دارم که بمیرم، در حالی که مقداری از غذا در لابلای دندانهایم بماند». ایشان همیشه مسواک خود را که از چوب مخصوص بود، به همراه داشتند.

نشستن پیامبر

رسول خدا(ص) همیشه دو زانو و مؤدب می نشستند و دست ها را روی زانو می گذاشتند. مانند هنگامی که رو به قبله برای تشهد می نشینند. در مجالس همیشه مراقب حال خود بودند و هیچگاه در بالای مجلس نمی نشستند و سعی می کردند طوری بنشینند که رو به قبله باشند.

عطر زدن

رسول الله به عطر علاقه زیادی داشتند و همیشه و در همه حال از عطرهای خوشبو استفاده می کردند و به دیگران نیز سفارش می کردند که هنگام نماز لباسهای خود را عطرآگین نمایند. امام صادق(ع) می فرمایند که رسول خدا در طول عمر خود بیش از هر چیز دیگر، عطریات را انفاق و تعارف می کردند و می فرمودند: استعمال عطر برای تقویت قلب بسیار مفید است.

ادامه مطلب